Wolontariusze i wolontariuszki to osoby, które oddają swoją energię, siły i emocje tym, którzy tego potrzebują. O ile zwykle dawanie czegoś z siebie może przynieść uczucie radości, satysfakcji czy spełnienia, o tyle rzadziej pamiętamy o tym, że niesie ze sobą też spadek poziomu energii i czasem dostarcza uczucia stresu, bezsilności, smutku czy nawet złości. W serii videocastów “Praca z ciałem” skupimy się na krótkich, praktycznych sesjach, pomagających nam skutecznie regulować emocje poprzez świadome wykorzystanie ciała. Jest to efektywną metodą łagodzenia stanów emocjonalnych. Rozpoznawanie emocji w ciele pozwala nam lepiej zrozumieć nasze reakcje i znaleźć sposoby na ich opanowanie.
Emocje manifestują się w ciele na wiele sposobów: napięcie mięśni, przyspieszone bicie serca, czy zmiany w oddechu. Uważność na te sygnały jest pierwszym krokiem do ich regulacji. Praktyki takie jak joga, tai chi, czy nawet proste ćwiczenia oddechowe, mogą pomóc w zwiększeniu tej świadomości. My proponujemy Wam wykorzystanie prostych metod i technik z różnych sztuk i szkół, które wspierają kontakt z ciałem i umysłem tu i teraz. Zapraszamy Was do skorzystania z nowości w projekcie "Ochotnicy warszawscy" - videocastach "Tutaj rozmawiamy o emocjach".
W tym cyklu weźmiemy na warsztat wszystkie podstawowe emocje, nauczymy się ich regulacji przez rozpoznawanie ich w ciele i pracę z ciałem. Jest to może mało spektakularne, ale potężne narzędzie, które pozwala nie tylko na lepsze zrozumienie własnych reakcji, ale także na rozwój zdrowszych sposobów radzenia sobie ze stresem i trudnymi emocjami. Mieć kontakt ze swoimi emocjami oznacza bycie świadomym własnych uczuć, umiejętność ich rozpoznawania, zrozumienia i akceptacji. To także zdolność do identyfikowania, co wywołuje określone emocje oraz jakie reakcje fizyczne i psychiczne one prowokują.
Wspólnie będziemy dążyć do tego, aby mieć dobry kontakt ze swoimi emocjami, być w stanie rozpoznawać nawet subtelne niuanse własnego stanu emocjonalnego i potrafić adekwatnie na nie reagować. Taka umiejętność pomaga w zarządzaniu emocjami, co oznacza, że osoba może efektywnie radzić sobie w sytuacjach stresowych, nie pozwalając, aby emocje przejęły nad nią kontrolę. Kontakt ze swoimi emocjami wiąże się także z większą empatią i zdolnością do budowania głębszych relacji interpersonalnych, ponieważ osoba rozumiejąca swoje emocje jest często także bardziej wrażliwa na emocje innych. Jest to kluczowe dla zdrowych i funkcjonalnych interakcji społecznych, szczególnie jeśli spełniasz się jako wolontariusz lub wolontariuszka.
Nową sesję z serii znajdziesz co trzy tygodnie na playliście „Videocast „Praca z ciałem” z cyklu „Tutaj Rozmawiamy o emocjach”, a także w tym artykule. Zapraszamy również do korzystania z pełnej oferty bezpłatnych szkoleń, warsztatów i superwizji.
To nie wszystko! Interesuje Cię dbanie o swoje emocje i samopoczucie? Posłuchaj również audycji "Tutaj rozmawiamy o emocjach" oraz (od 6 maja) videocastów "Dobrostan wolontariusza".
#0 Wprowadzenie
#1 Radość
Pierwszy odcinek oraz poprzedzający go wstęp do cykl spotkań ruchowych.
- W odcinku wstępnym będziemy uczyć się świadomego, relaksującego oddechu oraz wykorzystania pozycji ciała, które pozwolą nam uspokoić trudne emocje poprzez odnalezienie równowagi w ciele.
- Do tego odcinka zawsze warto wracać, kiedy czujemy, że straciliśmy kontrolę nad naszymi emocjami. Spróbuj skanowania swojego ciała, kiedy odczuwasz nieprzyjemne emocje i zobacz, co może zdziałać odrobina relaksu z uważnością na ciało.
- Na zachętę, zanim przejdziemy do emocji trudnych, zapraszamy Was do odcinka pierwszego i kontaktu ze swoim ciałem i umysłem, kiedy życie przynosi nam uczucie radości!
Przeżywaj swoje emocje z otwartością, z oddechem pełną piersią. Pozwól wybrzmieć uczuciom o różnym zabarwieniu i daj sobie prawo do przeżywania zarówno emocji przyjemnych, energetyzujących, jak i tych mniej przyjemnych.
#2 Duma
Duma - to brzmi dumnie! Czy odczuwasz czasem dumę z powodu tego, co robisz? Czy łatwiej docenić Ci innych i czuć dumę z ich osiągnięć?
Radość i duma to dwie spośród sześciu podstawowych emocji, o których możemy powiedzieć, że są przyjemne. Pozostałe: smutek, złośc, wstręt i strach mogą już nie być tak fajne. Nie odbierajmy sobie frajdy przeżywania miłych emocji i czerpmy siłę i motywację z odczuwania dumy! Jak to zrobić? Włącz odcinek “Pracy z ciałem” i skontaktuj się z dumą, która jest w Tobie!
#3 Smutek
Brak, pustka, tęsknota, żal. Te uczucia związane z odczuwaniem szeroko pojętego smutku to stany, z którymi niechętnie się zderzamy. Nie jest to ani emocja przyjemna, jak radość czy duma, ani nie jest wysokoenergetyczna jak złość. Świadome przeżywanie uczuć z tej gamy jest jednak bardzo ważne.
Zastanów się, jak często ukrywasz się za uśmiechem, jak bardzo jest Ci czegoś żal lub kiedy Ci przykro z jakiegoś powodu. Zdarza nam się ukrywać łzy, a powiedzenia “wszystko będzie dobrze”, które ma powstrzymać płacz, jest nie tyle nieprawdziwe, co szkodliwe. Przeżywać smutek możemy w samotności, poczuć go w sobie, dać sobie prawo do łez. Możemy też o nim mówić, dzielić go z bliskimi, aby łatwiej nam było unieść jego ciężar.
Włącz kolejny odcinek “Pracy z ciałem” i wraz z Dorotą Dunder pomyśl o przeżywaniu smutku. Nie obiecamy, że wszystko się ułoży, bo pewne straty są nieodwracalne, ale zrobimy razem kolejny krok ku byciu i działaniu w zgodzie ze swoimi uczuciami.
#4 Wstyd
Wiemy, że emocje to stany, które są reakcją na pewne bodźce. Jako dzieci najpierw doświadczamy prostych emocji: przyjemność, radość, smutek, obrzydzenie. Trochę później złość, zaskoczenie i strach. To tak zwane emocje podstawowe. Dopiero około 2 roku życia pojawiają się tak zwane emocje samoświadomościowe, między innymi wstyd i poczucie winy. To trudne emocje, które pojawiają się, gdy porównujemy zachowania i wydarzenia z naszymi wartościami i zasadami.
Oczywiście wszystkie te emocje mają swoje zadania, ale pośród nich wstyd jest uczuciem szczególnym: działa jako mechanizm regulujący status społeczny oraz zachęcający do przestrzegania norm grupowych. Jeśli łamiemy zasady narzucone nam przez otoczenie, czy nie spełniamy oczekiwań swoich lub społeczeństwa wstydzimy się. Wstyd może obniżać nasze poczucie własnej wartości i akceptację dla samych siebie.
Wszyscy doświadczamy wstydu w mniejszym lub większym stopniu. Warto nad nim panować i popracować nad przeżywaniem tego niezbyt przyjemnego uczucia korzystając z tego odcinka “Pracy z ciałem”.
#5 Gniew
Emocje to stany, które są naturalną reakcją na wydarzenia w naszym otoczeniu lub nasze własne myśli. I do znudzenia powtarzamy, że nie nie ma złych emocji. Nawet gniew nie jest zły!
Gniew to szczególnie silna emocja, którą charakteryzuje uczucie wrogości, wzburzenia, frustracji i niechęci wobec innych - ludzi lub sytuacji. Czasem też złościmy się na siebie. Dlatego zazwyczaj kojarzony jest negatywnie. Gniew i złość wyrażane w sposób niekontrolowany mogą być niszczący dla nas samych i naszego otoczenia. To w gniewie najczęściej krzywdzimy innych.
Złość wyzwala agresję, a ta powoduje cierpienie, niszczy relacje i nie przynosi nam niczego dobrego. Słów wypowiedzianych w gniewie często żałujemy już po chwili, a z perspektywy dłuższego czasu niewiele jest sytuacji bardzo rzadko myślimy “jestem z siebie dumny/a, że tak wtedy nawrzeszczałem”. W złości podnosimy głos, wymachujem pięściami, decydujemy się na reakcje, których nasz mózg w równowadze na pewno by nam nie podpowiedział.
Gniew to podstawowa emocja i nie powinniśmy go odrzucać lub dusić w sobie, ale nauczyć się go kontrolować i wyrażać. Warto nad nim panować, żeby nie krzywdzić innych. Popracuj nad przeżywaniem tego gwałtownego uczucia, korzystając z tego odcinka “Pracy z ciałem”.
#6 Spokój
W każdym odcinku tej serii bierzemy na warsztat inną emocję i przyglądamy się temu, co jej odczuwanie robi z naszym ciałem, a także pracujemy nad strategiami, jak z takim uczuciem sobie radzić. No właśnie - “radzić”, bo gniew, wstyd czy smutek nie należą do przyjemnych stanów, a jednak musimy się z nimi zderzac na co dzeń i znajdować sposoby, aby nie komplikowały nam nadmiernie życia.
W tym odcinku dotarliśmy do emocji, która nie szarpie nerwów. Tym razem będziemy pracować nad emocją neutralną, chciałoby się powiedzieć najbardziej pożądaną, czyli nad spokojem. Spokój to stan równowagi psychicznej bez nerwów, konfliktów, zdenerwowania, ale też chaosu i niepewności. Nawet osoby bardzo energiczne i lubiące sytuacje “energetyczne” powinny dla zdrowia szukać spokoju i wyciszenia.
Spokój to też stan docelowy, do którego dążymy, kiedy targają nami inne emocje, bez względu na to, że jest to wielka radość czy przygnębienie i złość. Przeżywając je powinniśmy zmierzać ku równowadze czy właśnie do spokoju. Włącz odcinek i popracuj nad osiąganiem i utrzymywaniem tego uczucia.
#7 Frustracja
Frustracja, irytacja, brak możliwości zrobienie czegoś, na czym nam zależy. Czy nie doświadczamy takich uczuć na co dzień? Pewnie tak. Jeśli frustracja to uczucie towarzyszące życiowym niepowodzeniom (od łacińskiego określenia „frustratio” czyli zawód, udaremnienie, działanie na próżno), to zapewne możesz przypomnieć sobie w swoim życiu przykłady takiego stanu. Frustracja może dotyczyć rzeczy drobnych np. chciałem/am zdążyć na spotkanie, wyszłam/wyszedłem wcześniej z domu, ale autobus w ogóle nie pojawił się na przystanku – mimo, że podjąłeś/aś odpowiednie kroki i tak nie osiągnąłeś/aś celu.
Frustracji towarzyszą przykre emocje takie jak: żal, złość, irytacja, smutek, zawód czy zniechęcenie. Jeśli dotyczy ważnych wydarzeń lub często się powtarza, może powodować dyskomfort fizyczny i psychiczny objawiający się: narastającym bólem, zmęczeniem, brakiem chęci do życia, obniżonym nastrojem, a nawet depresją. Zaobserwuj siebie, sprawdź jak często i jak mocno dopada Cię frustracja i poćwicz, żeby zniwelować skutki tego przykrego uczucia.
#8 Wdzięczność
Czy na co dzień odczuwasz wdzięczność? Na pewno tak, ale całkiem możliwe, że tak tego nie nazywasz. Zwykle kiedy odczuwamy serdeczne emocje dla kogoś, kto nam pomógł, chcemy podziękować i odwzajemnić się za doznane dobro, czasem nawet mówimy “jestem Ci bardzo wdzięczny/a za to co dla mnie zrobiłeś/aś”. Rzadziej pewnie myślisz o wdzięczności, kiedy wstaniesz rano i za oknem przywita Cię piękny widok, kiedy autobus nam nie ucieknie z przystanku, gdy współpracownicy zwracają się do siebie milej niż zwykle, gdy spokojnie zjesz dobry obiad.
Spróbuj połączyć drobne pozytywne wydarzenia w swoim życiu z uważnością i docenić nawet zwykłe rzeczy. Dobra kanapkę na śniadanie, uśmiech przechodnia w drodze do pracy, korzystny zbieg okoliczności. Zwracaj uwagę na te niewielkie, ale miłe, dobre i wspierające wydarzenia. Poćwicz bycie myślami tu i teraz, które przybliża nas do doceniania tego co dobre w naszym życiu i budowania pozytywnego nastawienia do otoczenia.
#9 Satysfakcja
Satysfakcja to zwieńczenie naszych poszukiwań, wysiłków i starań. Czy przyjemnie jest odczuwać satysfakcję? Pewnie większość z nas odpowie, że tak, jednak w praktyce to wcale nie jest takie proste.
Trochę tak jak z dumą - jeśli mam wdrukowaną skromność, może nam nie być łatwo cieszyć się z sukcesów otwarcie. Często pokutują w nas takie przekonania, które podpowiadają nam, żeby nie okazywać radości z tego, co nam się udaje, bo inni mogą pomyśleć, że się wywyższamy. Uczucie satysfakcji w naszej głowie może się też się wiązać z przesądami. Myślimy “udało mi się, ale nie chcę zapeszać”. I radość jest, ale taka cicha, ukryta w środku, nie wyrażona.
Pomyślmy o sobie częściej jak o sportowcach, którzy stają na podium. Jak się zachowują? Jakie wykonują gesty? Co mówią? Następnym razem kiedy nam się coś uda i poczujemy chociaż drobną satysfakcję dajmy sobie prawo, żeby to wyrazić, poczuć radość i satysfakcję! A jak? O tym właśnie jest ten odcinek.
#10 Ciekawość
Czy kiedykolwiek zastanawiałeś/aś się, jak ciało reaguje na emocje, których być może jeszcze nawet nie rozumiesz? Czy zdałeś/aś sobie sprawę, że chcesz zgłębić własne emocje, w pełni je przeżyć i wykorzystać swoją ciekawość jako siłę napędową do większej samoświadomości? Naprawdę warto!
Reakcje naszego ciała na emocje są sygnalizacją świetlną na naszej drodze. Ciało zrelaksowane, odprężone, spokojne to światło zielone. Im lepszy mamy kontakt ze sobą, tym szybciej wychwycimy, kiedy zapala się ostrzegawcze żółte światło i kiedy gwałtownie rozbłyśnie czerwone. A z tą wiedzą, będziemy mogli zareagować w sposób kontrolowany, świadomy, dobry dla nas i dla innych.
Włącz ciekawość i odkryj, jak ciało może pomóc Ci w rozumieniu swoich uczuć!
Warsztaty, szkolenia, superwizje oraz audycje dla wolontariuszy są realizowane przez Fundację GrowSPACE, w ramach zadania współfinansowanego przez m.st. Warszawę. Warsztaty, szkolenia, superwizje oraz audycje są częścią miejskiego projektu „Ochotnicy warszawscy” integrującego działania wspierające rozwój wolontariatu w stolicy.