Wolontariat senioralny w warszawskich bibliotekach to nie tylko forma aktywności dla zaangażowanych i chętnych do działania osób dojrzałych, ale także odpowiedź na konkretne potrzeby społeczne, takie jak potrzeba bycia potrzebnym, budowania relacji (w tym międzypokoleniowych), a także samoekspresji i doskonalenia swoich umiejętności.
Dla wielu seniorów wolontariat w bibliotece staje się przestrzenią rozwoju i dzielenia się wiedzą i kompetencjami zdobytymi przez lata życia zawodowego i osobistego. Zdarza się, że nauczyciele i wykładowcy po przejściu na emeryturę zgłaszają się do biblioteki z propozycją prowadzenia zajęć. Są to różnorodne spotkania, warsztaty lub kluby czytelnicze. Przykładem może być cykl warsztatów poświęconych efektywnemu uczeniu się, prowadzony w bibliotece “Przystanek Książka” przez panią Danutę, emerytowaną wykładowczynię, która sama zaproponowała temat i zrealizowała serię cieszących się dużym zainteresowaniem spotkań.
Kolejnym przykładem działań w tym obszarze było kółko „Ćwiczymy pamięć”, prowadzone przez trzy seniorki związane z wspomnianą biblioteką. Projekt ten wyrósł z wcześniejszego cyklu treningów pamięci (więcej o tym projekcie można przeczytać na stronie Fundacji Stocznia). Z czasem uczestniczki tych spotkań zaczęły samodzielnie organizować regularne spotkania, wymieniać się ćwiczeniami i wspólnie rozwijać metody pracy.
Jeszcze inną, bardzo popularną i wciąż działającą formą wolontariatu edukacyjnego jest pomoc w obsłudze laptopów i smartfonów. Część seniorów poczuła się na tyle pewnie, by dzielić się swoją wiedzą w tym zakresie z innymi w ramach indywidualnych konsultacji dotyczących działania urządzeń czy aplikacji. Dla wielu osób dużym atutem jest możliwość rozmowy z konkretnym, znanym wolontariuszem, kimś, z kim łatwiej się porozumieć i przy kim można poczuć się swobodnie. Co ciekawe, właśnie ta forma wsparcia przyciąga również wielu młodych wolontariuszy, którzy chętnie dzielą się swoją cyfrową kompetencją z osobami starszymi, co płynnie wprowadza nas w kolejny obszar działań, czyli wolontariat międzypokoleniowy.
Dobrym przykładem takich działań jest projekt „Get Talking”, czyli kafejka w języku angielskim, działająca w “Przystanku Książka” od jego otwarcia w 2009 roku. Jest to miejsce regularnych spotkań, gdzie prowadzone są rozmowy w języku angielskim na wcześniej ustalony i przygotowany przez wolontariusza temat - od literatury i filmu, przez sport, aż po podróże. W zajęciach uczestniczą zarówno osoby młodsze, jak i dojrzałe, co pozwala na szeroką wymianę doświadczeń i perspektyw. Jest to nie tylko sposób na utrzymanie sprawności językowej, ale także nawiązanie relacji.
Zaangażowanie w wolontariat nierzadko owocuje w nowych przyjaźniach. Wolontariusze i wolontariuszki umawiają się na spacery, odwiedzają się, wspierają w codziennych trudnościach. Dla osób starszych, szczególnie tych, których rodziny mieszkają daleko lub nie są obecne na co dzień, takie relacje stają się bardzo istotne.
Dla wielu osób dojrzałych wolontariat w bibliotece staje się okazją do rozwoju swoich talentów i daje możliwość zaprezentowania swojej twórczości innym. W “Przystanku Książka” przykładami prac wolontariuszy-artystów są np. samodzielnie wykonane przez panią Ewę kolorowe puzzle dla dzieci, obrazy ”namalowane” na szydełku przez panią Beatę, czy portret Anny German autorstwa pani Urszuli, która zaczęła swoją przygodę z wolontariatem od propozycji zorganizowania wystawy, a obecnie zajmuje się przygotowywaniem relacji fotograficznych z różnych wydarzeń mających miejsce w bibliotece.
Wolontariat senioralny w warszawskich bibliotekach to coś znacznie więcej niż pomoc przy codziennych działaniach instytucji. To przestrzeń spotkania, rozwoju i współdziałania. Biblioteka okazuje się tu nie tylko miejscem książki, ale również miejscem człowieka, takim, które buduje mosty między pokoleniami, wspiera relacje społeczne i daje przestrzeń do działania tym, którzy wciąż chcą i potrafią być aktywni.
Jeśli interesują Cię wolontariackie działania podejmowane w warszawskich bibliotekach, przeczytaj inne nasze teksty na ten temat.
Program rozwoju wolontariatu w bibliotekach publicznych m.st. Warszawy finansowany jest w ramach projektu "Ochotnicy warszawscy" Bezpośrednim realizatorem jest Fundacja Civis Polonus.